سيماي طبيعي شهر نيكشهر

شهر نيكشهر ما بين دو رودخانه گنگ و كشيگ (كشي) قرار دارد كه اين دو رودخانه در انتهاي جنوبي باغات و نخلستانهاي شهر در قسمت جنوب غربي، در آنجا كهنسالترين درخت به نام چيچك (تمبر هندي) به هم مي پيوندند. اين در وضعيت شكلي مثلث و سفره هاي زيرزميني آن تحت تاثير رودخانه كشيك و سد خیرآباد مي باشد كه آب شرب مصرفي اهالي شهر از چاههايي كه در اين رودخانه حفر شده اند تامين مي شود. در واقع به وسيله همين رود است كه آب آن به زير زمين شهر تزريق و نفوذ مي كند تا چاهها و قنوات شهر از آن تغذيه شوند اما رودخانه گنگ ( در قسمت غرب شهر) در سطح پايين تري از شهر قرار گرفته و تاثير چنداني براي شهر ندارد بجز فوايدي كه روستاهاي پايين دست خصوصاً روستاي جلائي كلگ از آب آن مي برند، ندارد.

«رشكي» يكي ديگر از رودخانه هاي كوچك شهر است كه بطرف جاده بنت واقع مي شود. پلي فلزي بر روي آن احداث شده است كه نيكشهر را به جاده ترانزیت ایرانشهر به چابهار ، ساختمان جدید دانشگاه آزاد ، شهرک صنعتی و همچنین بخش بنت و فنوج و حومه متصل مي كند اين رودخانه در قسمت غرب شهر به رودخانه گنگ متصل مي شود.

عمده ترين عارضه طبيعي شهر نيكشهر را ارتفاعات و رودخانه و شاخه هاي منشعب از آن تشكيل مي دهد كه باعث گرديده شهر شكلي خطي به خود گرفته و در امتداد جنوب غرب به شمال شرق گسترش يابد. بدنه ي غربي، جنوبي و بخش هايي از شمال شهر به رودخانه محدود مي گردد .

ارتفاعات موجود در شمال و بخش هايي از جنوب شهر و نيز در محدوده اي از بدنه ي غربي شهر موجب گرديده تا شهر در جهت شمالي – جنوبي امكان توسعه و گسترش نداشته باشد.

شهر بر روي رقوم ارتفاعي حدود 400 تا بيش از 800 متر استقرار يافته است. در جدول ذیل وسعت استقرار شهر بر رقوم و پهنه ي مختلف ارتفاعي نشان داده شده است.

مساحت (هكتار)	ارتفاع (متر)
6/12	كمتر از 400
1/155	450-400
1/291	500-450
2/93	600-500
1/0	700-600
1/0	800-700
3/1	بالاي 800 متر
5/553	جمع

* منبع: خلاصه گزارش طرح جامع شهر نيكشهر

شيب شهر به تبعيت از توپوگرافي در جهات مختلف شمال به جنوب، شمال شرق به جنوب غرب و در مواردي نيز جنوب به شمال مي باشد اما در كل شيب شهر را مي توان شمال به جنوب در نظر گرفت.

جدول توزيع مساحت شهر بر حسب شيب، سال 1386

مساحت (هكتار)	ارتفاع (متر)
3/43	1-0
7/146	5/2-1
6/97	5-5/2
6/48	5/7-5
3/40	10-5/7
0/67	15-10
0/119	بالاي 15%
5/553	جمع

* منبع: خلاصه گزارش طرح جامع شهر نيكشهر

بافت و سازمان شهري

به دليل جايگاه محوري راه زاهدان – چابهار در شكل گيري شهر نيكشهر و همچنين وجود موانع طبيعي (ارتفاعات) براي توسعه و گسترش شهر، اين شهر داراي شكلي خطي مي باشد. در حال حاضر محور اصلي اين شهر بلوار آزادي،‌خيابان امام خميني مي باشد كه از سمت شرق به طرف قصرقند و از طرف جنوب غرب به طرف چابهار طي مسير مي كند. اكثر محلاتي كه در محدوده قانوني شهر قرار دارند، به هسته ي مركزي يا در واقع به محور اصلي شهر متصل مي باشند. وجود اراضي باير و فضاهاي وسيع ساخته نشده و همچنين وجود باغات و اراضي گسترده ما بين محلات و حتي درون آنها سبب شده كه بافت شهري نيكشهر از انسجام يكپارچگي لازم برخوردار نباشد. اين مساله به ويژه در مركز جغرافيايي شهر نيكشهر بسيار چشمگير است. به طوري كه اكثر ادارات و سازمانهاي دولتي، ساخت و سازهاي مسکن مهر در نيمه ي شمال و شمال شرقي  شهر قرار گرفته اند. وجود اراضي وسيع نظامي و اراضي ساخته نشده وسيع نيز عاملي تشديد كننده در جدايي بافت اين دو نيمه ي شهر شده است به گونه اي كه مي توان نيكشهر را به دو نيمه قديم (غرب و جنوب غربي شهر) و جديد (شمال و شمال شرقي شهر) تقسيم بندي نمود.

نگاهی به سیمای شهری شهر نیکشهر مشکلات و پیشنهادات

جهت داشتن سیمای شهری زیبا در شهر نیکشهر پاره ای از مشکلات و پیشنهادات را به شورا و شهرداری نیکشهر ارائه می کنم:

قبل از بهسازی و هزینه گزاف که متحمل شهرداری می شود این اقدامات صورت گیرد :

-    برداشتن سد معبر و همچنین کانکس ها و دکه های که داخل پیاده روها هستند باعث کم شدن عرض پیاده و دید عابر را از سطح سواره رو خیابان ها خصوصا در محدوده بازار گرفته است. ( دکه کنار مدرسه پیام عاشورا ، فلکه بسیج ،دکه کنار فروشگاه تعاونی روستایی و همچنین روبروی آن)

-    گاهاً مشاهده شده است اکثر میوه فروشان اقدام به انداختن صندوق ها و کارتن ها به سقف مغازه ها که منجر به فضای نامناسب در دید شهروندان شده است.

-        سد معبر مغازه داران خصوصا خیابان های اصلی شهر که چشم انداز بسیار نا مناسبی به ارمغان آورده است.

-    سد معبر بخاطر فعالیت های عمرانی و ساخت سازهای و همچنین نخاله های که در حریم پیاده رو ها انداختن شده اند  که باعث می شود عابرین در ادامه مسیر ناگزیر به استفاده از سطح سواره رو گردیده که عابرین را با خطر جدی تصادف مواجه ساخته است.

-    بخاطر نبود پیاده رو و همچنین نا مناسب بودن پیاده رو های موجود در سطح شهر اکثر شهروندان نیکشهر ناگزیر به تردد عرضی از خیابان های سطح شهر می شوند.

-    آبگرفتگی در اکثر دست اندازها سطح شهر به علت فاضلاب های جاری در خیابان ها و رعایت نکردن اصول  ساختن دست اندازها و شیب آنها و همچنین جمع آوری نکردن خاک، گل و لایی (آبرفت) ناشی از بارندگی های قبلی

پیشنهادات اینجانب به ترتیب اولویت بندی کوتاه مدت و میان مدت جهت سیمای شهری مطلوب در شهر نیکشهر:

*  جمع آوری نخاله ها و مصالح ساختمانی جا مانده از ساخت و سازهای قدیم در سطح شهر و دادن فرجه به صاحبان آنها جهت جمع آوری هر چه سریعتر این مصالح

*  ترمیم آسفالت های معابر سطح شهر

*  نهال کاری  بلوار حد فاصل خیابان الزهرا تا بلوار آزادی (خیابان روبروی اداره اطلاعات)

*  نهال کاری و ایجاد فضای سبز در خیابان مجتمع اداری و روبروی مرصاد

*  گل کاری در بلوار اصلی شهر با کاشت گل ها سازگار با اقلیم شهر

*  تسطیح پیاده رو های خیابان بهشتی  خیابان کشاورز و خیابان شهید قلنبر

*  تسطیح و رگلاژ کوچه های سطح شهر

*  صدور اخطاریه و قطع آب منازل مسکونی که فاضلاب خانگی آنان روان است (هر چه سریعتر اقدام به احداث چاه فاضلاب یا سپتیک بکنند)

*  نام گذاری خیابان های جدید و میادین به نام مشاهیر و بزرگان محاصر نیکشهر. و همچنین تهیه نقشه نام گذاری با توجه به مستندات جلسه ات گذشته کمیته نام گذاری برای جلسات آتی

*  بهسازی و بازسازی پیاده رو خیابان امام خمینی تا  سه راه سعدی روبروی مسجد جامع قدیم(پیاده رو سمت راست بازار)

*  بهسازی و بازسازی پیاده رو خیابان شهید قلنبر (بازار)

*  ترمیم ، جدول گذاری  و پیاده رو سازی خیابان معلم تا فلکه معلم . در سمت راست این خیابان نداشتن جدول گذاری در آن به علت اختصاص تمام عرض پیاده رو به سواره رو ( اول خیابان معلم  تا اولین کوچه سمت راست که تبدیل به سواره رو و پارکینگ ماشین شده است)

* جدول گذاری و پیاده روسازی خیابان وحدت از فلکه وحدت تا مسجد تمپی

* روکش خیابان شهید قلنبر تا سه راه وحدت

*  ایجاد بوستان در کنار بلوار آزادی از اداره اطلاعات تا میدان امام حسین با همکاری ادارات تابعه با تو جه به اینکه شورا محترم با روسای این ادارات دیدار و گفتگو کردند.

* بازگشایی کمربندی حد فاصله بلوار آزادی تا پل فلزی (پشت محله جوانکان) این کار باعث روان سازی ترافیک وسایل سنگین و سبک در سطح شهر خواهد شد.

*  توسعه و نوسازی و بهسازی راه ها و خیابان های موجود

*  روشنایی پارک ها و میادین سطح شهر

* با توجه به واگذاری زمین به صنوف آلاینده شهر در شهرک صنعتی جهت سریعتر شدن ساخت کارگاها ی اصناف آلاینده ، پیشنهاد میشود همه زمین های واگذار شده به یک پیمانکار انبوه ساز واگذار شود تا هر چه سریعتر این کارگاها ساخنه شوند و برای پیمانکار فرجه تعیین شود.

*  برای تسهیل در روند پیاده رو سازی در شهر یک جلسه با صاحبان مغازه ها  و منازل مسکونی که در طرح های مذکور واقع شده اند برگزار شود و برای عملیاتی شدن روند پیاده رو سازی از آنان دعوت به مشارکت عمل آید.

با مشارکت شهروندی به زیبائی هر چه بهتر شهرمان نیکشهر کمک کنیم

** فرامرز باور کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری**