حدودچند سال پیش بود که تو بلوار آزادی یعنی از اول فلکه جوانکان تا میدان سپاه نیکشهر مجسمه های آهو بسیار زیبای در فاصله هر صد متر در در داخل بلوار گذاشته بودن و خیلی هم جالب بودند که الان اثری از آن ها نیست که متاسفانه  توسط وندال های شهری از بین رفتند و کلا تخریب شدند.

یا برگردیم به حال چند وقت پیش تو محلات سطح شهر تلفن های عمومی گذاشتند برای رفاه شهروندان که متاسفانه اکثرشون رو تخریب کردند.

یا شکستن لامپهای سطح خیابان ها و داخل پارکها ، شکستن جدول معابر برای هموار کردن راه موتورسیکلت ها و...

و همچنین  نوشتن یادگاری روی دیوارهای منازل و مغازه ها در سطح شهر که این یکی رو تو شهر خودمان به وفور داریم میبینیم.

همه مواردی که گفتم در اصطلاح جامعه شناسی شهری بهش میگن وندالیسم شهری. و این گونه حرکات را ناهنجاری اجتماعی و این اشخاص را وندال می دانند.

بحث در مورد پدیده ای اجتماعی به نام وندالیسم مبحثی نو و جدید نیست مطلبی که در ادامه خواهید خواند چکیده و گردآوری است از تعریف و ریشه شناسی وندالیسم که در حد آشنایی با این مقوله مطرح شده است.


 ●جنبه مفهومی «وندالیسم»

در متون جامعه شناسي، ونداليسم به مفهوم داشتن نوعي روحيه بيمارگونه به كار رفته كه مبين تمايل به تخريب آگاهانه، ارادي و خودخواسته اموال، تأسيسات و متعلقات عمومي است."وندالیسم" در لغت به معنای هرج و مرج طلبی ضد شهری و تخریب اموال عمومی است.وندالیسم به معنای تخریب کنترل نشده اشیای و آثار فرهنگی باارزش یا اموال عمومی است که یک ناهنجار اجتماعی به حساب می‌آید و دلایل متعددی برای آن عنوان می‌کنند. وندالیسم را در زمره انحرافات و بزهکاری ‌های جوامع جدید دسته بندی می‌کنند و آن را عکس العملی خصمانه و واکنشی کینه توزانه نسبت به برخی از فشارها، تحمیلات،ناملایمات و اجحاف ‌ها تحلیل می‌کنند.

 ●وندالیسم؛ پدیده یی ناهنجار در جوامع شهری

تخریب اموال و فضاهای عمومی به ویژه در جوامع شهری، از پدیده هایی است که نه تنها خسارت های ناشی از آن، مدیریت های شهری را گرفتار مشکل و تنگنای نگهداری از مبلمان و تجهیزات عمومی می کند، شهروندان را نیز از داشتن امکانات و تجهیزات مورد نیازشان محروم و بی بهره می سازد. چه بسا در این زمینه، کمتر فردی از اقشار میانی و فرودست جوامع شهری را می توان یافت که در موارد نیاز، به خاطر سالم نبودن باجه های تلفن همگانی قابل دسترس، از انجام تماس و ارتباط بازنمانده باشد یا در برخورد با سایر امکانات و تجهیزات شهری تخریب شده، دچار مشکل و تنش های روحی نشده باشد.

دیگر جنبه این پدیده ناخوشایند، خسارت های مالی آن است که سالانه هزینه بسیار هنگفتی را به مدیریت های شهری تحمیل می کند و از آنجا نیز که این هزینه ها به طور عمده توسط ساکنان شهرها پرداخت می شود، در مجموع می توان گفت خسارت های مالی این پدیده نیز در اصل بر دوش ساکنان شهرها سنگینی می کند و به جای بهره گیری این هزینه ها در توسعه و عمران بهینه ملزومات شهری، بخش قابل توجهی از درآمد مدیریت های شهری را به تامین مجدد و بازسازی امکانات و تجهیزات تخریب شده اختصاص می دهد.

● ریشه این واژه

ریشه این واژه، از عنوان قوم «وندال» گرفته شده است. این قوم در قرن پنجم میلادی از ژرمن هایی بودند که در آفریقا شکل گرفتند. آنها در اواسط همان قرن به سرزمین ایتالیا یورش بردند و موجب سرنگونی و فروپاشی امپراتوری بزرگ روم غربی شدند. در کتاب های تاریخی آمده است که سرکوب و چپاول پایتخت امپراتوری روم توسط «وندال» های ژرمن دو هفته به درازا کشید. آنها ضمن چپاول شهر، تمامی فضاهای شهری را ویران و تندیس های با ارزش را خردکردند، کتاب ها را سوزاندند و ساختمان ها را به آتش کشیدند. «وندال» ها به هر سرزمین و شهر دیگری نیز که یورش می بردند، اموال ساکنانش را به چپاول می بردند و اشیا و آثار غیرقابل حمل را نابود می کردند.

ویژگی و شخصیت ویرانگر این قوم سبب شد نام شان بر رفتار و اقدام های ویرانگرانه در شهرها گذاشته شود و هرگونه ویرانگری اموال عمومی، یادآور نام و یاد نابودگر آنان باشد.

 ●  علت پدپده

در واقع می توان گفت که «وندال» ها همواره واکنشی کینه توزانه با عناصر و نمودهای شهری داشته اند. حتی «وندال »های امروزی نیز با رفتارشان، کینه ورزی با نمادها و نشانه های جوامع شهری را آشکار می کنند. البته جامعه شناسان، دلایل و ریشه های گوناگونی را برای برخوردهای وندالیستی بیان کرده اند؛ برخی از جامعه شناسان شهری مانند «هرناندوگومزبواندیا» (مدیر مطالعات دانشگاه سازمان ملل در ژاپن) براین باورند که پدیده «شهری شدن» در نتیجه مهاجرت از روستاها درمواردی موجب بروز واکنش های وندالیستی می شود. براساس نگره پیروان این گروه، پیوند فرهنگی و احساس عاطفی و تعلق اجتماعی مهاجران روستایی با فضاها و نمادهای شهری بسیار سست و ناپایدار است و با کوچک ترین تلنگر فشارهای اجتماعی، به واکنش های تلافی جویانه با اموال عمومی می پردازند.گروهی از جامعه شناسان نیز مانند «امیل دورکیم» و «گلدستون» معتقدند که «وندالیسم» در اصل نوعی پدیده شهرنشینی است و دیرینه یی به اندازه تاریخ پیدایش شهرها دارد. این گروه علت ها و ریشه های این پدیده را در شکست و تحقیر افراد دربرخورد با ناملایمت ها، نابرابری ها و اجحاف جوامع شهری جست وجو می کنند و واکنش آنان را نوعی فرافکنی در این جوامع بیان می دارند.

  برای رویارویی با نتایج «وندالیسم» انجام و تحقق فعالیت های زیر توصیه شده است؛

o       شناخت علت ها و ریشه های اقدام تخریبی و تعیین برنامه و راهکار برای رفع آنها

o       بهبود استانداردهای زندگی شهری در تمامی مناطق و محلات شهری و به ویژه در مناطق و محلات محروم

o       ایجاد اعتماد و باور عمومی نسبت به فعالیت های مدیریت شهری

o       برنامه ریزی برای ایجاد انگیزه و جلب مشارکت مردمی در فعالیت های اجتماعی

o       ارائه اطلاعات و آمار دقیق از میزان هزینه خدمات و تجهیزات شهری

o    ارائه آموزش های لازم به اقشار و گروه های مختلف شهرنشین با استفاده از کتاب های درسی آموزشی، رسانه های گروهی، همایش ها و مجامع و...

انجام این فعالیت ها، خود نیازمند مدیریتی کارآمد و مجهز به دانش روز در مدیریت های شهری با استفاده از تجارب جهانی و همگون سازی آن با ویژگی های بومی و محلی است تا از این طریق بتوان ضمن رویارویی با تنگناهای مختلف جوامع شهری به ویژه درکلانشهرها، زمینه های بروز چنین پدیده های ناخوشایندی را زدود و از چارچوب تنگ مفهوم «شهرنشینی» به فراخنای مفهوم «شهروندی» دست یازید. بدیهی است با دستیابی به چنین فراخنایی، نیازی به برخوردهای جبری و آمرانه و استفاده از شیوه های تنبیهی نیز وجود نخواهد داشت.

پس بیایم ما تا جایی که می توانیم با این پدیده در سطح شهر نیکشهر مقابله کنیم و اول از خودمون شروع کنیم تا الگوی دیگران باشیم. شهرمان را دوست داشته باشیم تا مورد احترام قرار بگیریم.